De Hartstichting, KWF en Longfonds vinden het onbegrijpelijk dat het kabinet niet van plan is om in 2022 een grote accijnsverhoging op tabak door te voeren. Wij zijn zeer teleurgesteld en hopen dat de Tweede Kamer zich alsnog uitspreekt voor een accijnsverhoging. Dat is belangrijk, want nog steeds raken elke week honderden kinderen verslaafd aan roken. En nog steeds sterven elk jaar ongeveer 20.000 Nederlanders aan de gevolgen ervan. Talloze onderzoeken en buitenlandse voorbeelden laten zien dat stevige prijsverhoging de meest effectieve manier is om roken terug te dringen. In het Nationaal Preventieakkoord is daarom het voornemen opgenomen om de prijs van een pakje sigaretten stapsgewijs te verhogen tot €10,- in 2023. Het kabinet zet daar nu een streep doorheen, door in het Belastingplan 2022 geen accijnsverhoging op te nemen. Daarmee kiest het kabinet ervoor om het realiseren van een Rookvrije Generatie te vertragen.
Prijsverhoging: meest effectieve maatregel richting een Rookvrije Generatie
Met de Rookvrije Generatie willen wij – de Hartstichting, KWF en Longfonds – rookvrij opgroeien vanzelfsprekend maken. Structurele, substantiële verhoging van de prijs van tabaksproducten (door hogere accijnzen) is de meest effectieve maatregel om roken terug te dringen.[i] Jongeren en jongvolwassenen zijn zelfs extra gevoelig voor prijsverhoging, zo blijkt uit internationaal onderzoek. Als reden wordt onder meer genoemd dat zij vaak minder te besteden hebben. Een prijsverhoging raakt hen harder in de portemonnee.[ii]
Prijsverhoging logisch na positieve resultaten evaluatie RIVM
Zoals afgesproken in het Nationaal Preventieakkoord is de accijns op een pakje sigaretten in 2020 zodanig verhoogd dat de prijs met €1,- is gestegen, naar ongeveer €8,- per pakje. In het Preventieakkoord staat dat de prijs van een pakje sigaretten via accijnsverhoging verder verhoogd kan worden tot €10,- in 2023. Dit zou echter pas plaatsvinden na een evaluatie van de accijnsverhoging van 2020.
De resultaten van de evaluatie door het RIVM waren positief: 11 procent van de ondervraagde rokers is na de accijnsverhoging van 2020 gestopt met roken. Dat is beduidend meer dan de circa 3 procent rokers die gemiddeld per jaar stoppen. Daarnaast is 25 procent van de ondervraagde rokers minder gaan roken.[iii]
Er is op basis van de evaluatie dus geen enkele reden om de voorgenomen accijnsverhoging niet door te laten gaan. Toch heeft het kabinet de benodigde accijnsverhoging van €1,- per pakje sigaretten niet opgenomen in het Belastingplan 2022. De Hartstichting, KWF en Longfonds vinden het onbegrijpelijk en enorm teleurstellend dat het kabinet ervoor kiest om zo het realiseren van een Rookvrije Generatie te vertragen. Zij roepen Tweede Kamerleden op om zich tegen dit besluit te verzetten bij de behandeling van het Belastingplan.
[i] Trimbos instituut (2020). Effecten van accijns en prijs op het gebruik van tabaksproducten. Utrecht: Trimbos-instituut. Beschikbaar via: https://www.trimbos.nl/aanbod/webwinkel/product/af1357-effecten-van-accijns-en-prijs-op-het-gebruik-tabaksproducten.
[ii] Zie eindnoot i. Ook uit recent Nederlands onderzoek zijn hiervoor aanwijzingen beschikbaar, zie Visscher, K., Everaars, B., Suijkerbuijk, A., De Wit, A. (2021). Prijsgevoeligheid van rokende jongeren. Bilthoven: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Beschikbaar via: https://www.rivm.nl/documenten/prijsgevoeligheid-van-rokende-jongeren.
[iii] Visscher, K., Lambooij, M., Suijkerbuijk, A., Van Gils, P., De Wit, A. (2021). Prijsgevoeligheid van rokers. Gedragseffecten van accijnsverhoging: stoppen, minderen, goedkoper product roken of kopen over de grens? Bilthoven: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Beschikbaar via: https://www.rivm.nl/publicaties/prijsgevoeligheid-van-rokers-gedragseffecten-van-accijnsverhoging-stoppen-minderen.
[iv] Zie eindnoot iii.
