Nieuwe cijfers van het Trimbos-Instituut zijn alarmerend: bijna net zoveel jongeren vapen als roken. 21,7 procent van de Nederlandse jongeren en jongvolwassenen (12 tot en met 25 jaar) heeft in het afgelopen jaar een e-sigaret gebruikt. Bijna een derde (27,4 procent) heeft sigaretten gerookt. En 69,1% van de jongeren die maandelijks een e-sigaret gebruiken, roken óók maandelijks sigaretten.
“Een groot deel van de jongeren die vapen, rookt ook tabakssigaretten. Dat is zorgelijk. We zagen dat nog niet eerder zo duidelijk in Nederlandse cijfers.”
– Arts-epidemioloog Esther Croes
Cijfers vapen onder jongeren
“Het idee dat jongeren maar beter kunnen experimenteren met een e-sigaret dan met een tabakssigaret is dus lariekoek: tweederde van de vapende jongeren rookt. Zij worden ook nog eens blootgesteld aan de schadelijke stoffen uit de tabakssigaret én uit de vapedamp.”
– Arts-epidemioloog Esther Croes
In 2023 gebruikte 10,3% van de jongeren maandelijks een e-sigaret. 21,7% van de jongeren gebruikte een e-sigaret in het afgelopen jaar. In de jongere doelgroep onder de 18 is het percentage dat het afgelopen jaar een e-sigaret heeft gebruikt ook opvallend hoog: 10,2% bij 12-14-jarigen en 23,3 % bij de leeftijdsgroep 15-17 jaar. Croes:
“In de huidige vapes zit bijvoorbeeld vaak nicotinezout. Dat is een vorm van nicotine die niet scherp is in de keel en razendsnel in de hersenen aankomt. Zo raken deze jonge tieners snel en ongemerkt verslaafd aan nicotine. Zeer zorgwekkend!”
– Arts-epidemioloog Esther Croes
Cijfers roken onder jongeren
Er zijn nog meer jongeren die tabakssigaretten roken. In 2023 heeft 27,4 procent van de 12- t/m 25-jarigen in het afgelopen jaar gerookt. 18,1% rookt al maandelijks sigaretten. Roken neemt snel toe met de leeftijd. Onder 12-14-jarigen rookt 5,5% maandelijks. Bij 22-25-jarigen is dat al 36,1%. Onder de jongeren die afgelopen maand hebben gerookt, gebruikt 39,3% ook elke maand een e-sigaret.
Gebruik van snus onder jongeren
Een ander product waar nicotine in zit, zijn nicotinezakjes (ook wel snus genoemd). In Nederland is de verkoop verboden als ze meer dan 0,035 milligram nicotine per zakje bevatten. Toch worden op de markt zakjes met hoge concentraties aangetroffen en heeft 4,3% van de jongeren het afgelopen jaar snus gebruikt. Croes:
“Voor een product dat verboden is, is dit percentage uitzonderlijk hoog. In snus zit nicotine wat zeer gevaarlijk is voor hersenen die nog in ontwikkeling zijn. Bovendien lopen jongeren bij de hoge nicotineconcentraties makkelijk een nicotinevergiftiging op.”
– Arts-epidemioloog Esther Croes
Verslaving aan nicotine
Op de langere termijn is nicotine ook schadelijk voor jongeren. Het verstoort de aanleg van verbindingen in de hersenen. Als die verbindingen niet worden aangelegd, dan komt dat later ook niet meer goed. Zij hebben op latere leeftijd bijvoorbeeld meer kans op concentratieproblemen of het ontwikkelen van een depressie. Croes:
“Het is belangrijk om alert te zijn op elk nicotineproduct dat in de markt wordt gezet en gericht is op jongeren. De tabaksindustrie gaat wat dat betreft over lijken. Ze verleiden kinderen om hen hun leven lang verslaafd te maken.”
– Arts-epidemioloog Esther Croes
Artsen slaan alarm: laat vapen niet onbesproken
Een collectief van artsen maken zich zorgen over de nicotineverslaving bij jongeren. Daarom roepen zij op: laat vapen niet onbesproken. Zij hebben een video gemaakt samen met bezorgde ouders. Het advies van de artsen aan ouders: kijk samen met je kind de video, ga het gesprek aan en check www.artsenslaanalarm.nl voor meer informatie.
Over de Jongerenmonitor tabaks- en nicotineproducten
Deze monitor is een initiatief van het Trimbos-instituut. In maart 2023 zijn 4732 Nederlandse jongeren van 12 tot en met 25 jaar met behulp van I&O Research ondervraagd over hun gebruik van tabaks- en nicotineproducten.
Meer informatie
