Categorieën
Netwerk nieuws Nieuws

Oproep aan zorgverleners: bespreek roken en geef een stoppen-met-rokenadvies aan mensen die roken

Roken en stoppen met roken is een onderbelicht thema in de spreekkamer. Opvallend, want een stoppen-met-rokenadvies van een zorgverlener is bewezen effectief. RookStopZorg, een initiatief van het Trimbos-instituut, wil met een campagne over het stoppen-met-rokenadvies aandacht hiervoor vragen. Doel van de campagne is dat zorgverleners het meer dan logisch vinden om rookgedrag bespreekbaar te maken en te verwijzen naar goede stoppen-met-rokenzorg.

Doodzonde

In Nederland roken nog meer dan 2,5 miljoen mensen: het grootste deel van hen wil stoppen met roken, maar slechts 33% van hen onderneemt jaarlijks een serieuze stoppoging. En van deze groep doet slechts 8% dat op de meest effectieve wijze. Dat is letterlijk doodzonde, want elk jaar overlijden er bijna 20.000 mensen aan de gevolgen van roken. Het goede nieuws: de kans om succesvol te stoppen met roken wordt met zo’n 50% vergroot als een zorgmedewerker een stoppen-met-rokenadvies geeft.

Campagne

De huidige campagne van RookStopZorg start vandaag en richt zich op alle zorgverleners van Nederland met de oproep: ‘bespreek roken en verwijs naar goede stoppen-met-rokenzorg. Moeilijk hoeft dat niet te zijn: het Very Brief Advice is een bewezen effectieve en korte stopadviesmethode. Met een ludieke, korte film vraagt de campagne aandacht voor het stoppen-met-rokenadvies in de dagelijkse praktijk van de zorgverlener. De campagne wordt onder de aandacht gebracht via social media, websites van ziekenhuizen en vakverenigingen en vaktijdschriften.

Over het Trimbos-instituut

Het Trimbos-instituut is een onafhankelijk, wetenschappelijk kennisinstituut voor mentale gezondheidszorg en het gebruik van alcohol, tabak en drugs. Het project RookStopZorg is een initiatief n.a.v. het Nationaal Preventieakkoord dat tot stand kwam via het Ministerie van VWS. Het Nationaal Preventieakkoord heeft onder andere als doel dat in 2040 minder dan 5% van de inwoners van Nederland van 18 jaar en ouder rookt, en 0% van de jongeren en zwangere vrouwen.

Kijk voor meer informatie op www.rookstopzorg.nl.

De huidige campagne komt tot stand in samenwerking met de Nederlandse Internisten Vereniging (NIV), de Nederlandse Vereniging van Artsen Longziekten en Tuberculose (NVALT) en de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie (NVVC).

Categorieën
Netwerk nieuws Nieuws

Campagne roept geboortezorg op om roken altijd aan te kaarten

Vandaag start opnieuw de campagne ‘Zorg voor een rookvrije start: laat mijn dromen niet in rook opgaan’. Rookvrije Start roept zorgverleners op om (aanstaande) ouders te helpen stoppen met roken.

Professionele hulp

Roken tijdens de zwangerschap, het komt nog steeds voor. Bijna 1 op de 10 vrouwen rookt in de zwangerschap. Ze willen wel graag stoppen, maar het lukt vaak niet. Een tabaksverslaving is zo hardnekkig dat professionele hulp nodig is.

Aan de slag

Categorieën
Netwerk nieuws Nieuws

Kennis en ervaringen uitwisselen voor een rookvrije samenleving

Op donderdag 25 oktober 2023 was de eerste netwerkbijeenkomst van Nederland Rookvrij. Tijdens inspirerende en interactieve sessies deelden professionals kennis en ervaringen voor een rookvrije samenleving. Benieuwd naar hun tips en inzichten? Je leest ze hieronder.

Jongeren en roken

Claire de Neree en Kariene Bolt van het Trimbos-Instituut presenteerden de resultaten van de Jongerenmonitor Tabaks- en nicotineproducten. Een opvallende bevinding is dat van de jongeren die maandelijks e-sigaretten roken, bijna 70% óók tabakssigaretten roken.

Samen met de deelnemers gingen ze in gesprek over de belangrijkste do’s en dont’s als je jongeren wilt bereiken op het thema tabaksontmoediging, namelijk:

  1. Maak gebruik van TikTok en Instagram
  2. Wees snel en houd je niet aan kantooruren
  3. Heb aandacht voor de rol van stress
  4. Betrek de jongeren bij je aanpak
  5. Betuttel niet

Iedereen Rookvrij

De ambitie van Pharos en GGD GHOR Nederland is om stoppen-met-rokenzorg persoonsgericht en inclusief te maken. Vaak worden de mensen om wie het gaat niet betrokken bij de aanpak. Hoe zorg je ervoor dat je dit wel doet? Marieke Helmus van Pharos deelde samen met sleutelpersonen Mitra Gilak, Jhadir Mohamed Said en wijkregisseur Lida Samson hun ervaringen en gingen hierover in gesprek.

Welke ingrediënten zijn essentieel voor stoppen-met-rokenzorg in de wijk?

  1. Achterhaal bij je doelgroep wat er bij hen leeft en speelt
  2. Maak de kennis over tabaksverslaving begrijpelijk en toegankelijk
  3. Zorg voor co-creatie in en met de wijk
  4. Zorg voor een brede blik op roken (multiproblematiek)
  5. Zorg voor integrale samenwerking tussen betrokken partners

De essentie is dat je – naast je rugzak met kennis – vooral je hart nodig hebt om de verbinding met de doelgroep te maken en zo samen te kijken wat wel en niet voor hen werkt.

Rookvrije Generatie Limburg-Noord

Regio-coördinator Teddie Gorissen van de Rookvrije Generatie Limburg-Noord ging samen met deelnemers in gesprek over een regionale aanpak op weg naar een Rookvrije Generatie. Wat zijn de belangrijkste tips?

  1. Zoek samenwerkingen op en start werkgroepen, bijvoorbeeld:
    • Werkgroep Omgeving: gericht op het rookvrij maken van (kind)omgevingen. Denk aan speeltuinen, rookvrije terrassen en rookvrije evenementen, etc.
    • Werkgroep Zorg: denk aan het oprichten van SMR-poli’s in zorginstellingen, het bieden van hulp als collega’s willen stoppen met roken en uitdagingen bespreken binnen de zorg (bijvoorbeeld: hoe raak je de mensen die thuis komen bij patiënten?).
    • Werkgroep Rookvrije start: een juiste doorverwijzing van (wens)ouders, zodat zij kunnen stoppen met roken onder begeleiding.
  2. Deel om te groeien.
    • Zo deed Limburg-Noord afgelopen jaar een onderzoek op het rookvrije terrein van VieCuri en delen ze de kennis die ze opdeden graag met andere partners.
  3. Kijk waar je per gemeente kan groeien.
    • De ene gemeente is groter dan de andere. En waar de ene gemeente al alle sport- en speelplekken rookvrij heeft, heeft de andere gemeente er nog slechts een deel. Maak gebruik van de uitvoeringskracht en beleidskracht per gemeente.
  4. Zoek de verbinding op.
    • Kijk of je vanuit rookvrij kunt aansluiten bij andere initiatieven. Zo gaat Limburg-Noord kijken of ze een keer bij NIX18 kunnen aansluiten.

Tabak en milieu

Karl Beerenfenger van Recycling Network Benelux en Plastic Peuken Collectief en Tim de Rooij van Universiteit Wageningen gaven een sessie over de impact van tabak op het milieu. In een gesprek met de deelnemers kwam naar voren hoe groot en schadelijk deze impact is. Denk hierbij niet alleen aan ontbossing, verwoestijning, droogte en overstromingen, maar ook aan gezondheidsverlies, arbeidsverlies en de kosten door de toename van allergieën en infecties door roken.

Welke stappen kunnen we als netwerk gezamenlijk nemen op het gebied van tabak en milieu?

  1. Roep de politiek op een verbod op sigarettenfilters in te voeren, omdat de impact van deze filters op het milieu enorm is.
  2. Werk als rookvrije beweging samen met de milieubeweging om kennis en ervaringen te delen en zo elkaar te versterken.

Meer weten?

Op zoek naar meer informatie? Hieronder vind je de presentaties:

Categorieën
Netwerk nieuws Nieuws

Vapen en roken, jongeren doen het allebei

Nieuwe cijfers van het Trimbos-Instituut zijn alarmerend: bijna net zoveel jongeren vapen als roken. 21,7 procent van de Nederlandse jongeren en jongvolwassenen (12 tot en met 25 jaar) heeft in het afgelopen jaar een e-sigaret gebruikt. Bijna een derde (27,4 procent) heeft sigaretten gerookt. En 69,1% van de jongeren die maandelijks een e-sigaret gebruiken, roken óók maandelijks sigaretten.

“Een groot deel van de jongeren die vapen, rookt ook tabakssigaretten. Dat is zorgelijk. We zagen dat nog niet eerder zo duidelijk in Nederlandse cijfers.”

– Arts-epidemioloog Esther Croes

Cijfers vapen onder jongeren

“Het idee dat jongeren maar beter kunnen experimenteren met een e-sigaret dan met een tabakssigaret is dus lariekoek: tweederde van de vapende jongeren rookt. Zij worden ook nog eens blootgesteld aan de schadelijke stoffen uit de tabakssigaret én uit de vapedamp.”

– Arts-epidemioloog Esther Croes

In 2023 gebruikte 10,3% van de jongeren maandelijks een e-sigaret. 21,7% van de jongeren gebruikte een e-sigaret in het afgelopen jaar. In de jongere doelgroep onder de 18 is het percentage dat het afgelopen jaar een e-sigaret heeft gebruikt ook opvallend hoog: 10,2% bij 12-14-jarigen en 23,3 % bij de leeftijdsgroep 15-17 jaar. Croes:

“In de huidige vapes zit bijvoorbeeld vaak nicotinezout. Dat is een vorm van nicotine die niet scherp is in de keel en razendsnel in de hersenen aankomt. Zo raken deze jonge tieners snel en ongemerkt verslaafd aan nicotine. Zeer zorgwekkend!”

– Arts-epidemioloog Esther Croes

Cijfers roken onder jongeren

Er zijn nog meer jongeren die tabakssigaretten roken. In 2023 heeft 27,4 procent van de 12- t/m 25-jarigen in het afgelopen jaar gerookt. 18,1% rookt al maandelijks sigaretten. Roken neemt snel toe met de leeftijd. Onder 12-14-jarigen rookt 5,5% maandelijks. Bij 22-25-jarigen is dat al 36,1%. Onder de jongeren die afgelopen maand hebben gerookt, gebruikt 39,3% ook elke maand een e-sigaret.

Gebruik van snus onder jongeren

Een ander product waar nicotine in zit, zijn nicotinezakjes (ook wel snus genoemd). In Nederland is de verkoop verboden als ze meer dan 0,035 milligram nicotine per zakje bevatten. Toch worden op de markt zakjes met hoge concentraties aangetroffen en heeft 4,3% van de jongeren het afgelopen jaar snus gebruikt. Croes:

“Voor een product dat verboden is, is dit percentage uitzonderlijk hoog. In snus zit nicotine wat zeer gevaarlijk is voor hersenen die nog in ontwikkeling zijn. Bovendien lopen jongeren bij de hoge nicotineconcentraties makkelijk een nicotinevergiftiging op.”

– Arts-epidemioloog Esther Croes

Verslaving aan nicotine

Op de langere termijn is nicotine ook schadelijk voor jongeren. Het verstoort de aanleg van verbindingen in de hersenen. Als die verbindingen niet worden aangelegd, dan komt dat later ook niet meer goed. Zij hebben op latere leeftijd bijvoorbeeld meer kans op concentratieproblemen of het ontwikkelen van een depressie. Croes:

“Het is belangrijk om alert te zijn op elk nicotineproduct dat in de markt wordt gezet en gericht is op jongeren. De tabaksindustrie gaat wat dat betreft over lijken. Ze verleiden kinderen om hen hun leven lang verslaafd te maken.”

– Arts-epidemioloog Esther Croes

Artsen slaan alarm: laat vapen niet onbesproken

Een collectief van artsen maken zich zorgen over de nicotineverslaving bij jongeren. Daarom roepen zij op: laat vapen niet onbesproken. Zij hebben een video gemaakt samen met bezorgde ouders. Het advies van de artsen aan ouders: kijk samen met je kind de video, ga het gesprek aan en check www.artsenslaanalarm.nl voor meer informatie.

Over de Jongerenmonitor tabaks- en nicotineproducten

Deze monitor is een initiatief van het Trimbos-instituut. In maart 2023 zijn 4732 Nederlandse jongeren van 12 tot en met 25 jaar met behulp van I&O Research ondervraagd over hun gebruik van tabaks- en nicotineproducten.

Meer informatie

Categorieën
Netwerk nieuws Onderzoek

Hoe rookvrije omgevingen rokers kunnen helpen

Steeds meer plekken worden rookvrij. Mooi, want hierdoor kunnen kinderen steeds beter rookvrij opgroeien. Maar wist je dat rookvrije plekken ook (ex-)rokers kunnen helpen? In deze blog lees je hoe dat zit.

Rookvrije omgevingen

Kan een rookvrije buitenomgeving reden zijn om te stoppen met roken? Of helpen om gestopt te blijven? Welke rol speelt gedrag hierbij? Dit is onderzocht door Kantar Public in opdracht van Gezondheidsfondsen voor Rookvrij – een samenwerking tussen de Hartstichting, KWF en Longfonds. De belangrijkste conclusie? Rokers en ex-rokers zeggen dat rookvrije omgevingen een positief effect hebben op hun rookgedrag. Met andere woorden: rookvrije omgevingen helpen hen om minder of helemaal niet te roken!

Minder roken

Bijna een kwart van de rokers (23%) zegt dat rookvrije omgevingen helpen om dagelijks minder te roken. Bij rokers die aankomend jaar willen stoppen, is dit zelfs nog meer (37%). Rokers geven aan dat rookvrije omgevingen hen kunnen aanmoedigen om te stoppen met roken: dit geldt voor 18% van alle rokers en voor 35% van de rokers die willen stoppen. Rookvrije buitenomgevingen helpen daarnaast ook ex-rokers: een derde geeft aan dat een rookvrije omgeving hen helpt om gestopt te blijven.

Bewust

Rokers laten weten dat de volgende omgevingen hen zouden helpen minder te roken:

  • rookvrije terrassen (27%)
  • rookvrije buitenterreinen van zorglocaties (25%)
  • rookvrije bossen en parken (24%)
  • rookvrij buitenterrein van het werk (21%)

Hoe helpt een rookvrije omgeving dan bij het minder of niet roken? Vier op de tien rokers geven aan dat een rookvrije omgeving ze meer bewust maakt van hun rookgedrag. Ruim twee derde van de rokers vindt roken in een rookvrije omgeving bijvoorbeeld asociaal. Onder ex-rokers is dit bijna driekwart.

Steun

Twee derde van alle rokers vindt het goed dat er rookvrije omgevingen zijn, want op een rookvrij terrein roken anderen niet mee. Het goede voorbeeld aan kinderen geven is een andere veel genoemde reden. De helft van de rokers (49%) geeft aan dat ze eraan wennen dat steeds meer omgevingen rookvrij worden.

Elkaar aanspreken

Wat als er toch iemand rookt op een rookvrij terrein? Een ruime meerderheid van de rokers (64%) vindt het oké als iemand ze aanspreekt op hun rookgedrag op een rookvrije locatie. Dit kan het beste met een directe boodschap, waarin je aangeeft dat het om een rookvrije locatie gaat. Bijvoorbeeld: “Hallo, zou je hier alsjeblieft niet willen roken? Het is een rookvrije plek” of “Hallo, sorry dat ik stoor, maar weet je dat dit terrein/deze plek rookvrij is? Zou je daarom je sigaret willen doven of ergens anders willen staan?”

Win-win

Een rookvrije omgeving blijkt dus niet alleen positief te zijn voor kinderen en niet-rokers, maar ook voor rokers en ex-rokers. Zij zijn zich op een rookvrije plek meer bewust van hun rookgedrag en dit helpt om minder of helemaal niet te roken. Win-win dus!

Wil je meer weten over de resultaten van dit onderzoek? Bekijk dan het rapport.

Categorieën
Netwerk nieuws Nieuws

Maxime Meiland, Herman Brusselmans en Sergio Vyent stoppen op 1 oktober met roken

Stoptober voor 10e keer in Nederland georganiseerd

Vandaag is de aftrap van de 10e editie van Stoptober, de grote actie waarin Nederland wordt opgeroepen om vanaf 1 oktober 28 dagen te stoppen met roken. Dit jaar zal de 500.000ste stopper zich aanmelden voor Stoptober.

Met de positieve aanpak, ondersteuning per app, magazine, podcast, stoptober.tv en een grote online community, stoppen mensen door het hele land samen. Op deze manier houden stoppers het beter en langer vol. Ook nu weer geven bekende Nederlanders het goede voorbeeld. Dit jaar zijn dat mediapersoonlijkheid Maxime Meiland, schrijver Herman Brusselmans en voormalig First Dates-maître Sergio Vyent.

Voor de kinderen

Maxime Meiland wil nu echt graag stoppen, vooral voor haar kinderen. “Mijn dochter Claire wordt zich er nu bewust van, dus dit is het moment om het goede voorbeeld te geven. Tijdens mijn zwangerschappen is het ook gelukt, ik weet dus dat ik het kan. Ik rook niet vaak als ik alleen ben, maar ik ben gevoelig voor gezelligheid. Bang om aan te komen ben ik niet, ik kijk vooral uit naar de positieve effecten. Dat het gevoel van onrust wegzakt, je niet steeds naar een sigaret verlangt. En het zou mooi meegenomen zijn als mijn conditie beter wordt.”

100 worden

Herman Brusselmans rookt al 56 jaar en is enorm gemotiveerd. “Afgelopen jaar werd mijn zoontje Roman geboren, en ik wil dat hij zonder sigaret opgroeit. Sinds mijn vriendin zwanger was, ben ik buiten gaan roken, en nu is het tijd om helemaal te stoppen. Ik wil 100 worden, vooral voor Roman. Ik wil die kleine zien opgroeien.”

Jonge god

Ook Sergio Vyent stopt op 1 oktober met roken. “Ik hoop dat mijn geur en uithoudingsvermogen beter worden. Naarmate je ouder wordt – ik ben nu 53 – gaat het sowieso sneller achteruit. Ik ben niet meer de jonge god die ik vroeger was. Dat begin ik te merken. Dan is het fijn, als je het niet erger maakt door te roken.”

10 jaar Stoptober in Nederland

In 2014 werd Stoptober voor het eerst in Nederland georganiseerd. Inmiddels is de actie niet meer weg te denken en is stoppen met roken op 1 oktober populairder dan het voorheen traditionele stopmoment op 1 januari. In de afgelopen negen jaar hebben meer dan 450.000 mensen meegedaan aan Stoptober. Uit onderzoek weten we dat 70% van alle Stoptober deelnemers het volhoudt om 28 dagen niet te roken. Bijna de helft van de deelnemers is drie maanden later nog steeds gestopt. En een kwart is na een jaar nog steeds helemaal rookvrij.

Gratis app

Iedereen die aan Stoptober wil meedoen, kan zich vanaf 1 september inschrijven via de website stoptober.nl. Vanaf 21 september is de bijbehorende gratis app te downloaden die vanaf 1 oktober dagelijks steun biedt. De 28-dagen-niet-roken-reis begint op 1 oktober 2023.

De Stop Show

Zaterdag 30 september vindt de grote Stop Show plaats in het Olympisch Stadion in Amsterdam. Het wordt een mix van informatie rondom het stoppen met roken en entertainment. Zo treden Gerard Joling en oud-ambassadeur Eva Simons op, en zal een team van specialisten praktische tips en tricks geven. Aan het eind van de show zal door alle deelnemers – samen met de bekende ambassadeurs van dit jaar – gezamenlijk de laatste sigaret worden uitgedrukt. Tickets voor deze show zijn te koop op www.stoptober.nl.

De Stopcast

Net als vorig jaar is er een podcastserie te beluisteren met leuke en interessante gesprekken die stoppers kunnen inspireren en helpen. In de podcast spreken onder andere longarts Wanda de Kanter, staatssecretaris Maarten van Ooijen, BBB-lijsttrekker Caroline van der Plas, verslavingsartsen en oud-ambassadeurs Tim Coronel, Arno Kantelberg en Eva Simons. Daarnaast zijn ook de bekende ambassadeurs van dit jaar te horen. De podcast is te beluisteren op stoptober.nl en via diverse podcast kanalen zoals Apple Podcast, Google Podcast en Overcast.

Gratis Magazine

Alle deelnemers van Stoptober kunnen het Stoptober Magazine gratis ophalen bij een Kruidvatvestiging bij hen in de buurt. In het magazine staan inspirerende verhalen van bekende en onbekende Nederlanders en veel tips om de 28 dagen door te komen.

Speciaal aanbod voor bedrijven

Naast ondersteuning voor individuele deelnemers heeft Stoptober, net als voorgaande jaren, een speciaal aanbod voor bedrijven en organisaties die stoppen met roken bij hun medewerkers onder de aandacht willen brengen. Bedrijven kunnen via www.stoptober.nl promotiematerialen bestellen en aanvullende trainingen kiezen.

Stoptober is een initiatief van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), KWF, de Hartstichting, het Longfonds, het Trimbos-instituut en GGD GHOR Nederland en Gezondheidsfondsen voor Rookvrij.

Categorieën
agenda Netwerk nieuws Nieuws

30 november 2023 | Congres ‘(Niet) Roken en de zorg’

Een geheel rookvrije zorg in 2030: dat is de uitdaging die wij met z’n allen hebben. Zorg en roken gaan gewoonweg niet samen, want geen verslaving is zo dodelijk als roken. Daarom vindt op 30 november 2023 van 09.30 tot 17.00 uur het congres ‘(Niet) Roken en de zorg’ plaats. Het thema: een cultuuromslag naar rookvrij.

Inspireren en activeren

Gelukkig zijn veel zorgorganisaties al aan de slag om rookvrij te worden, maar het is nog niet genoeg. We hebben een cultuuromslag nodig. Dit congres is er om je te inspireren met succesvolle praktijkvoorbeelden, te leren hoe je rookvrije zorg bespreekt met je team en zelf te oefenen met een stopadvies en een simpele doorverwijzing.

Programma

De opening en afsluiting van de dag zijn plenair, maar het dagprogramma stel je zelf samen op basis van jouw behoefte. Zo haal jij het meeste uit de dag en kun je vol inspiratie en motivatie naar huis. Klaar om het verschil te gaan maken in jouw zorgorganisatie.

Doelgroep

Van verpleegkundigen tot zorgbestuurders, alle zorgprofessionals zijn welkom. De workshops variëren van beleidsmatige tot praktische onderwerpen, want een rookvrije zorg kunnen we alleen samen bereiken.

Bekijk hier het volledige programma en meld je aan via deze link.

Het congres wordt georganiseerd door: Trimbos-instituutRookStopZorgNVZNFUNL GGZVKNActiZVGNBVKZFLZ.

Categorieën
Netwerk nieuws Nieuws

Rookvrije werkplek geldt niet voor iedereen


Werknemers die hun werk bij mensen thuis uitvoeren, zoals medewerkers in de thuiszorg, werken regelmatig in een huis waar wordt gerookt. Dit betekent dat zij worden blootgesteld aan de gevaarlijke gevolgen van tweedehands rook. Terwijl een groot deel van de algemene bevolking vindt dat mensen die werken in de thuiszorg recht hebben op een rookvrije werkplek. Dit blijkt uit een factsheet die vandaag uitkomt.

Geen regels voor rookvrij

Arts-epidemioloog Esther Croes: “Als je op de vijfde verdieping woont, wordt een nieuwe koelkast niet bij je achter de voordeur thuisbezorgd; een kraamverzorgende komt alleen de pasgeboren baby op een woonschip verzorgen als de loopplank is voorzien van antislip en een stevige reling. Maar voor de wijkverpleegkundige die thuis bij een rokende patiënt de kousen komt aantrekken, bestaan geen regels. Dat is toch heel merkwaardig.”

Bescherming werknemers nog niet geregeld

Werknemers zijn sinds januari 2004 door een aanpassing in de Tabaks- en Rookwarenwet beschermd tegen de gezondheidsrisico’s van blootstelling aan tabaksrook op hun werkplek. Werkgevers hebben sindsdien namelijk de plicht om medewerkers rookvrij te laten werken. Toch geldt het recht op een rookvrije werkplek nog steeds niet voor alle werknemers. Een aanzienlijke groep werknemers die hun werk bij mensen thuis uitvoert, zoals bijvoorbeeld thuiszorgmedewerkers, wijkverpleegkundigen, kraamzorgmedewerkers, schoonmakers en sociaal werkers, is nog steeds niet beschermd tegen de risico’s van blootstelling aan tabaksrook.

Recht op rookvrije werkplek versus recht op privacy

Privéruimten vallen namelijk niet onder de Tabaks- en Rookwarenwet, waardoor het op basis van deze wet juridisch lastig is om een rookvrije werkplek te eisen als je je werk bij mensen thuis uitvoert. Het recht op een rookvrije werkplek staat hier tegenover het recht van patiënten of cliënten om te doen en laten wat ze willen in hun eigen huis.

Draagvlak voor rookvrije thuiszorg

De Gezondheidsfondsen voor Rookvrij voeren jaarlijks een draagvlakonderzoek naar tabaksontmoedigingsbeleid uit. Uit het meest recente draagvlakonderzoek (2023) blijkt dat de publieke steun voor het rookvrij kunnen werken door thuiszorgmedewerkers bij cliënten thuis hoog is: ruim 70% van de algemene bevolking is het er (helemaal) mee eens dat mensen die werken in de thuiszorg recht hebben op een rookvrije werkplek bij de cliënt thuis.

Rookvrije norm

Croes: “Er zijn veel redenen waarom het niet zo makkelijk is om als medewerker bij iemand thuis de zorg of dienst te weigeren als het huis vol rook staat. Denk maar aan de zorgmijdende patiënt met psychiatrische problematiek met wie de verpleegkundige eindelijk een band heeft kunnen opbouwen. Daarom is het belangrijk dat de werkgever, die de zorgplicht heeft, afspraken maakt met de cliënt of patiënt waardoor de werknemer rookvrij kan komen werken. Dit kan door bijvoorbeeld in een overeenkomst vast te leggen dat twee uur vóór de komst van een medewerker niet meer gerookt wordt en het huis goed gelucht wordt. Als dat van tevoren is afgesproken, hoeft er bij de deur geen discussie meer plaats te vinden.” In een blog staan manieren waarop werkgevers hun medewerkers kunnen beschermen tegen tabaksrook tijdens werk bij mensen thuis.

Meer informatie

Categorieën
Netwerk nieuws Nieuws

5 oktober 2023 | Netwerkbijeenkomst Nederland Rookvrij

Wil jij inspiratie opdoen en kennis uitwisselen met andere professionals over het thema rookvrij? Meld je dan aan voor de eerste netwerkbijeenkomst van Nederland Rookvrij!

De bijeenkomst is op donderdag 5 oktober van 14.30 uur tot 17.30 uur in Hotel Papendal in Arnhem. Deelname is kosteloos*.

Programma

14.30 – 15.00 uur: Inloop
15.00 – 15.30 uur: Plenaire opening door Mariëlle van Oort
15.30 – 15.40 uur: Korte pauze
15.40 – 16.30 uur: Interactieve sessies door vier coalities uit het netwerk
16.30 – 16.45 uur: Plenaire afsluiting
16.45 – 17.30 uur: Netwerkborrel

We starten de bijeenkomst plenair met een inspirerende sessie van Mariëlle van Oort, directeur van Oort & van Oort en senior adviseur public affaires en communicatie. Hoe lobby je als belangenorganisatie lokaal en nationaal op rookvrij, zodat je ook echt gehoord wordt door beleidsmakers? Met plezier en passie neemt Mariëlle van Oort je mee in de wetenschap en praktijk rond belangenbehartiging. Wat zijn succesfactoren en wat moet je zeker niet doen.  Welke kansen ziet zij voor de antitabakslobby? Haar bijdrage op basis van vele jaren ervaring op dit thema gaat zeker boeiende inzichten opleveren!

Vervolgens gaan we uiteen in interactieve deelsessies. Je kunt kiezen uit één van deze deelsessies: 

  • Rookvrije Generatie Limburg-Noord – Teddie Gorissen, Regio-coördinator Rookvrije Generatie Limburg-Noord
    De afgelopen jaren is er veel bereikt in de beweging op weg naar een Rookvrije Generatie. Waar staan we nu? En wat willen we de komende tijd bereiken? Rookvrije Generatie Limburg-Noord vertelt in deze sessie over hun (regionale) aanpak en nodigt je uit om uit te wisselen hoe we samen kunnen toewerken naar een Rookvrije Generatie.
  • Iedereen Rookvrij – Sleutelpersonen en Mensen met Ervaring, ingeleid door Marieke Helmus, Strategisch Adviseur Rookvrij Leven voor Iedereen bij Pharos
    Een belangrijk onderdeel van de wijkaanpak Rookvrij leven voor iedereen is het werken met de mensen om wie het gaat. Zij weten immers als geen ander tegen welke problemen zijzelf en mensen in hun omgeving aanlopen en juist ook wat voor hen werkt en waar hun kracht ligt. Toch worden mensen om wie het gaat lang niet altijd betrokken bij een aanpak, een campagne of een nieuwe beleidsregel. Wat is daarvoor nodig? Mensen uit de praktijk delen met jou hun expertise over hoe je dit goed en duurzaam doet.
  • Jongeren en roken – Kariene Bolt en Claire de Neree van het Trimbos-Instituut
    In deze sessie hoor je de nieuwste cijfers over jongeren. Hoe kunnen deze cijfers ons verder helpen? En wat gebeurt er voor jongeren in campagnes en in de praktijk als het gaat om roken? Wat zijn de do’s en don’ts? Samen kijken we of we prioriteiten kunnen stellen en welke middelen er nodig zijn om volgende stappen te zetten om jongeren te bereiken.
  • Tabak en milieu –Karl Beerenfenger van Recycling Network Benelux en Plastic Peuken Collectief en Tim de Rooi van Universiteit Wageningen
    Tabak geeft niet alleen schade aan de mens maar ook aan het milieu. Onder begeleiding van Karl Beerenfenger en Tim de Rooij verkennen we de schadelijke effecten van tabak en de tabaksproductie in binnen- en buitenland. En bespreken we wat jij kunt doen.

Aanmelden 

Je kunt je aanmelden via deze link. In het aanmeldformulier kun je je eerste en tweede keuze doorgeven voor een deelsessie. Meld je snel aan, wat er is een beperkt aantal plekken.

Heb je vragen over de bijeenkomst? Stuur dan een e-mail naar info@nederlandrookvrij.nl. Heb je collega’s voor wie deze bijeenkomst interessant is? Stuur deze e-mail dan gerust door!

*Als je je later dan 24 uur voor de start van de bijeenkomst afmeldt, verzoeken wij je een vergoeding van 25 euro te betalen (in verband met de gemaakte kosten voor catering en locatie). Uiteraard kun je ook een vervanger laten komen.

Categorieën
Netwerk nieuws Nieuws Onderzoek

Stoppen met roken extra lastig voor zwangere vrouwen met een lage sociaaleconomische status

Bijna 8% van de Nederlandse vrouwen rookt tijdens de zwangerschap. Onder laag opgeleide vrouwen is dat zelfs 16%. Het Trimbos-instituut heeft een richtlijn ontwikkeld voor zwangere vrouwen die willen stoppen met roken. Epidemioloog dr. Lilian Peters, socioloog dr. Danielle Jansen en promovenda Stella Weiland onderzoeken hoe zij de implementatie van de Trimbos richtlijn kunnen verbeteren en geschikt maken voor vrouwen met een lage sociaaleconomische status.

Alle betrokken onderzoekers werken bij de afdeling Midwifery Science. Deze onderzoeksgroep bevindt zich in Groningen (UMCG) en Amsterdam (Amsterdam UMC). Dr. Lilian Peters, epidemioloog, vindt het heel belangrijk om zwangere vrouwen die willen stoppen met roken te ondersteunen. ‘Wat mij persoonlijk drijft, is dat iedereen weet dat roken tijdens een zwangerschap slecht is. Het leidt tot meer miskramen, vroeggeboorten, aangeboren afwijkingen en zelfs tot overlijden. Toch is het niet altijd eenvoudig om te stoppen. Stoppen levert een grote gezondheidswinst voor zowel moeder als kind.’

Trimbos richtlijn

‘Het Trimbos-instituut heeft een richtlijn ontwikkeld voor professionals die te maken krijgen met zwangere vrouwen die roken: het addendum ‘Behandeling van tabaksverslaving en stoppen met roken ondersteuning bij zwangere vrouwen. Op basis van een aantal opties in het stroomdiagram Rokende zwangere vrouw geeft de richtlijn de mogelijkheden van ondersteuning aan,  zoals of iemand tijdens een eerdere zwangerschap rookte, gemotiveerd is te stoppen met roken en een partner heeft die rookt’, legt Lilian uit. ‘We zien dat de gehele keten deze richtlijn niet in de dagelijkse praktijk toepast. Wij willen onderzoeken waar dat mee te maken heeft.’

‘Omdat roken tijdens de zwangerschap een lastige verslaving kan zijn, vind ik het belangrijk dat vrouwen hiervoor de ondersteuning krijgen die ze nodig hebben’, voegt Stella toe

Lage sociaaleconomische status

‘We voeren dit onderzoek uit in 9 regio’s in Noord Nederland. Hier wonen relatief veel mensen met een lage sociaaleconomische status.’, aldus dr. Danielle Jansen. ‘Dat gaat vaak gepaard met multi-problematiek zoals schulden, zorgen en hoge stresslevels. 22% van de zwangere vrouwen in provincie Groningen die roken is laag opgeleid. In een omgeving waar veel mensen roken, kan het extra lastig zijn om te stoppen. Daar moet je sterk voor in je schoenen staan.’

Stella Weiland voegt toe: ‘Vrouwen met een lage sociaaleconomische status hebben vaak een kleiner sociaal netwerk, wat hen extra kwetsbaar maakt. Dit kan van invloed zijn op de ondersteuningsbehoefte bij het stoppen met roken tijdens de zwangerschap. Daarom is het van belang dat we de richtlijn juist bij deze groep vrouwen onderzoeken.’

Samenwerkingsverband

Lilian: ‘In elke regio werken we samen met zorgprofessionals die werkzaam zijn in een verloskundig samenwerkingsverband (VSV), zoals de verloskundigen, gynaecologen, kraamverzorgenden. In het project Samen Stoppen, Samen Sterk breiden we dit netwerk uit met JGZ-artsen, huisartsen en verslavingsartsen, zodat we een betere afstemming in de zorgketen realiseren.

We denken dat de regionale context en setting bepalend is voor de implementatie van de richtlijn. Wat in Groningen goed werkt, hoeft niet per definitie te werken in een andere regio. Het gaat veelal om praktische zaken die regionaal verschillen, zoals het doorverwijzen naar andere zorgverleners. Daarom is er voor elke  regio een plan van aanpak gemaakt en geëvalueerd.’

Samen met vrouwen

Is de huidige richtlijn niet bekend genoeg, of zijn er problemen in de praktijk om deze te implementeren? Lilian legt uit dat bij de ontwikkeling van de Trimbos richtlijn zorgverleners uit de geboortezorg betrokken zijn geweest, maar de vrouwen zelf slechts in beperkte mate. ‘Voor ons onderzoek is dat dus essentieel. We hebben eerst hun ervaringen in kaart gebracht. Wat heeft ervoor gezorgd dat ze stopten met roken, welke belemmeringen waren er. We bereiken de vrouwen via sociale media en met ondersteuning vanuit Zorgbelang Groningen en ervaringsdeskundigen in armoede en sociale uitsluiting van de stichting Sterk uit Armoede. Zij hielpen bijvoorbeeld met de werving van vrouwen in ons onderzoek, maar ook met het opstellen van de interviewvragen.’

‘We hebben samen met ervaringsdeskundigen de interviewvragen opgesteld, zodat deze de juiste toon bevatten en de vrouwen zich op hun gemak voelden om hun verhaal met ons te delen.’

Het Samen Stoppen, Samen Sterk project is het eerste wetenschappelijk project waarbij de stem van de doelgroep doorklinkt in alle fasen van het onderzoek, deze meerwaarde is terug te zien in een korte documentaire (OOG Groningen).

Implementatie

Lilian en Stella zien dat in het werkveld de bekendheid van de implementatie van de richtlijn toeneemt, echter door onder meer de coronapandemie en capaciteitsproblemen blijft de implementatie van de Richtlijn een aandachtspunt. Door het project zijn de stoppen-met-roken ondersteuningsmogelijkheden beter bekend bij zowel zorgverleners als bij zwangeren.

‘Tot aan het einde van het project delen wij onze bevindingen via publicaties in zowel internationale als nationale vakbladen en via workshops en korte presentaties aan vakgenoten. Daarnaast verspreiden wij kennis op festivals, zoals het Noorderzon (2019). Ten slotte willen we in gesprek met de zorgverzekeraars. Het is belangrijk dat een succesvolle implementatie en daarmee een goede ondersteuning bij het stoppen met roken volledig wordt vergoed, dat is nu niet altijd het geval.’

Resultaten tot nu toe

‘Momenteel bevinden we ons in de laatste fase van het project: evaluatie van de verbeterplannen met het werkveld en (rokende) zwangeren.’

  • Op verzoek van zeven noordelijke Verloskundige Samenwerking Verbanden hebben we tijdens het project de verwijzing naar gespecialiseerde stoppen-met-roken ondersteuning van coaches van Verslavingszorg Noord Nederland gerealiseerd. Het daadwerkelijk implementeren van deze op-maat-gemaakte specialistische ondersteuning is de kennis die naar de praktijk is gebracht.
  • Tevens hebben wij alle zorgverleners in eerste, en tweede lijn, de mogelijkheid aangeboden tot aanvullende scholing over motiverende gespreksvoering.
  • We hebben aan studenten van de Academie Verloskunde Amsterdam Groningen en studenten Geneeskunde (Rijksuniversiteit Groningen/Universitair Medisch Centrum Groningen)colleges gegeven over stoppen-met-roken ondersteuning. Daarnaast kregen zij onderwijs over de impact van de leef- en beleefwereld van vrouwen die in armoede leven en hun keuzes aangaande lifestyle tijdens de zwangerschap, deze kennis valorisatie werd gegeven samen met de ervaringsdeskundigen van Stichting Sterk uit Armoede.
  • Tenslotte hebben wij kennis overgebracht tijdens congressen, symposia en bezoeken aan de VSVs. Ook hebben we samen met Clasien van der Houwen van de Taskforce Rookvrije Start een symposium in het Thialf stadion in Heerenveen georganiseerd over tips en tricks voor de stoppen-met-roken ondersteuning van zwangere vrouwen.
  • Daarnaast hebben we een animatiefilmpje ontwikkeld om de doelgroep beter te bereiken voor de verschillende stoppen-met-roken ondersteuningsmogelijkheden.

Rookvrije Generatie

Hoe dragen de uitkomsten van het project bij aan het bereiken van de Rookvrije Generatie? Indien zwangere vrouwen passende stoppen-met-roken-ondersteuning krijgen en zij daarmee stoppen met roken tijdens de zwangerschap en gestopt blijven na de bevalling, dan draagt dit bij tot het realiseren van een Rookvrije Generatie, omdat de kinderen niet meer worden blootgesteld aan tabaksrook.

Contact met het projectteam

Heb je vragen naar aanleiding van dit interview? Stuur dan gerust een bericht naar Stella Weiland via s.weiland@umcg.nl.

Benieuwd naar andere onderzoeken over naar effectief tabaksontmoedigingsbeleid?

Daarnaast zijn er vier consortia die met subsidie van ZonMw effect- of implementatieonderzoek doen naar het gebruik en beter bereik van bestaande interventies:

Bron: ZonMw. Kijk op www.zonmw.nl/roken voor meer informatie