Categorie: Netwerk nieuws

Hoe kunnen we jongvolwassenen faciliteren bij het stoppen met roken? Hoe bereiken we jongvolwassenen? Welke (nieuwe) invalshoeken kunnen we inzetten die interessant zijn voor jongvolwassenen? Hoe agenderen we dit probleem bij het ministerie van VWS of andere subsidieverstrekkers? Het Trimbos-instituut roept partners op om mee te denken over hoe we de groep jongvolwassen rokers zo klein mogelijk kunnen maken. Zo vormen we samen de coalitie ‘Jongvolwassenen en Roken’. De coalitie gaat zich bezighouden met deze en andere vragen rondom jongvolwassenen die roken.

Waarom deze coalitie?

Het aantal rokers daalt gestaag. Toch rookt nog ongeveer een kwart van de mensen tussen de 18 en 25 jaar. Van de jongvolwassen rokers wil ongeveer 60% stoppen, nu of in de toekomst. 40% wil dat niet, of weet niet of ze willen stoppen met roken. Jongvolwassen rokers maken daarnaast nauwelijks gebruik van (bewezen effectieve) hulp, zoals begeleiding en/of nicotinepleisters, als ze een stoppoging ondernemen. Ook blijken jongvolwassenen moeilijk te bereiken met stoppen-met-roken campagnes of informatie. Tegelijkertijd weten we dat de tabaksindustrie zich met haar marketingactiviteiten en ontwikkeling van nieuwe producten juist op deze leeftijdsgroep richt. De strijd om het roken wordt dus vooral onder de jongvolwassenen uitgevochten. 

Al deze factoren dragen ertoe bij dat een relatief groot deel van de jongvolwassenen rookt en blijft roken in volwassenheid. Dit kan de doelstellingen voor de Rookvrije Generatie uit het Nationaal Preventieakkoord belemmeren én kosten voor de zorg en belasting op het milieu hoog houden. Het meest schrijnende is dat deze problemen levens kosten: een deel van deze groep overlijdt uiteindelijk aan de gevolgen van roken.

Doel

Vanuit het Trimbos-instituut roepen wij daarom partners op om mee te denken hoe we de groep jongvolwassen rokers zo klein mogelijk kunnen maken. Samen willen we nadenken over hoe we deze groep kunnen bereiken, bijvoorbeeld door argumenten aan te dragen over milieu, de relatie tussen stress (prestatiedruk) en roken en de strategieën van de tabaksindustrie. De ideeën vertalen we gezamenlijk naar een praktisch plan, die iedere coalitiepartner zichzelf kan toe-eigenen en uitvoeren. 

Contact

Wilt u meer informatie of zich aanmelden bij de coalitie ‘Jongvolwassenen en Roken’? Mail dan naar Claire de Nerée cneree@trimbos.nl. 

Meer weten over jongvolwassenen en roken? Lees dan onze blog.

Vergeleken met andere landen heeft de Nederlandse overheid de tabakslobby in 2020 beter op afstand gehouden. Dat blijkt uit onderzoek van het Trimbos-instituut in opdracht van Gezondheidsfondsen voor Rookvrij. “Maar de overheid moet wel scherp blijven,” waarschuwt programmahoofd Tabak Marc Willemsen.

Altijd andere belangen

Marc: “De tabaksindustrie zoekt telkens nieuwe manieren om het publiek, en dus ook politici, te bereiken. Zo hebben ze dit jaar politici proberen te bereiken met een nieuwe campagne waarbij het lijkt alsof de tabaksindustrie mensen wil helpen van het roken af te komen. Politici moeten zich realiseren dat de tabaksindustrie nooit een deel van de oplossing is. Zij hebben altijd andere belangen.”

Geen bewijs voor inmenging beleid

Uit het ‘Tobacco Industry Interference’-onderzoek blijkt dat er geen bewijs is gevonden in openbare bronnen van directe inmenging van de tabaksindustrie in het huidige tabaksontmoedigingsbeleid. Contact tussen overheid en de tabaksindustrie is alleen toegestaan als het noodzakelijk is om wet- en regelgeving goed uit te voeren en moet gemeld worden in het transparantieregister. Willemsen: “Dat is goed nieuws, hoewel er nog wel ruimte voor verbetering is bij de douane en als het gaat om het gepast gebruik van het transparantieregister.”

Transparantieregister

Uit het onderzoek blijkt dat het transparantieregister nog niet goed gebruikt wordt. Willemsen: “Sommige documenten zijn pas negen maanden na een overleg online geplaatst. Hierdoor is het lastig te achterhalen of de industrie invloed heeft gehad. Ook hier moet de overheid dus scherp blijven en ervoor zorgen dat ze dit register goed gebruiken.”

Verder limiteren van samenwerkingsafspraken

De douane en de tabaksindustrie werken samen om fraude en smokkel van tabaksproducten tegen te gaan. De huidige samenwerking tussen de douane en de tabaksindustrie is voor onbepaalde tijd. Dat is ongebruikelijk én onwenselijk. Willemsen: “De douane is onderdeel van het ministerie van Financiën, waar ook besloten wordt over de tabaksaccijns. Accijns is een belangrijk onderdeel van het Nationaal Preventieakkoord. Het is dus zeer onwenselijk dat er aan de ene kant afspraken zijn met de tabaksindustrie en er aan de andere kant tegen gestreden wordt: in hetzelfde ministerie! De samenwerkingsafspraken die zijn gemaakt moeten dus (verder) gelimiteerd worden.”

Internationale ranking

Het rapport maakt deel uit van de Global Tobacco Industry Interference Index. Hier doen tachtig landen aan mee. Wereldwijd staat Nederland op de 6e plek. In Europa (zestien landen die meedoen) staat Nederland op de derde plek. Vorig jaar heeft Nederland ook meegedaan aan dit onderzoek.

---

Wat is de Tobacco Industry Interference Index?
In 2003 tekende de overheid het WHO-Kaderverdrag inzake tabaksontmoediging. Daarmee heeft de overheid vastgelegd dat zij de tabaksindustrie op afstand houdt bij het maken van tabakswetgeving en – beleid. De Tobacco Industry Interference Index bekijkt aan de hand van een aantal indicatoren of de overheid daadwerkelijk alleen noodzakelijke contacten met de industrie onderhoudt. Dit rapport maakt deel uit van de Global Tobacco Industry Interference Index.

De Hartstichting, KWF en Longfonds vinden het onbegrijpelijk dat het kabinet niet van plan is om in 2022 een grote accijnsverhoging op tabak door te voeren. Wij zijn zeer teleurgesteld en hopen dat de Tweede Kamer zich alsnog uitspreekt voor een accijnsverhoging. Dat is belangrijk, want nog steeds raken elke week honderden kinderen verslaafd aan roken. En nog steeds sterven elk jaar ongeveer 20.000 Nederlanders aan de gevolgen ervan. Talloze onderzoeken en buitenlandse voorbeelden laten zien dat stevige prijsverhoging de meest effectieve manier is om roken terug te dringen. In het Nationaal Preventieakkoord is daarom het voornemen opgenomen om de prijs van een pakje sigaretten stapsgewijs te verhogen tot €10,- in 2023. Het kabinet zet daar nu een streep doorheen, door in het Belastingplan 2022 geen accijnsverhoging op te nemen. Daarmee kiest het kabinet ervoor om het realiseren van een Rookvrije Generatie te vertragen.

Prijsverhoging: meest effectieve maatregel richting een Rookvrije Generatie

Met de Rookvrije Generatie willen wij – de Hartstichting, KWF en Longfonds – rookvrij opgroeien vanzelfsprekend maken. Structurele, substantiële verhoging van de prijs van tabaksproducten (door hogere accijnzen) is de meest effectieve maatregel om roken terug te dringen.[i] Jongeren en jongvolwassenen zijn zelfs extra gevoelig voor prijsverhoging, zo blijkt uit internationaal onderzoek. Als reden wordt onder meer genoemd dat zij vaak minder te besteden hebben. Een prijsverhoging raakt hen harder in de portemonnee.[ii]

Prijsverhoging logisch na positieve resultaten evaluatie RIVM

Zoals afgesproken in het Nationaal Preventieakkoord is de accijns op een pakje sigaretten in 2020 zodanig verhoogd dat de prijs met €1,- is gestegen, naar ongeveer €8,- per pakje. In het Preventieakkoord staat dat de prijs van een pakje sigaretten via accijnsverhoging verder verhoogd kan worden tot €10,- in 2023. Dit zou echter pas plaatsvinden na een evaluatie van de accijnsverhoging van 2020.

De resultaten van de evaluatie door het RIVM waren positief: 11 procent van de ondervraagde rokers is na de accijnsverhoging van 2020 gestopt met roken. Dat is beduidend meer dan de circa 3 procent rokers die gemiddeld per jaar stoppen. Daarnaast is 25 procent van de ondervraagde rokers minder gaan roken.[iii]

Er is op basis van de evaluatie dus geen enkele reden om de voorgenomen accijnsverhoging niet door te laten gaan. Toch heeft het kabinet de benodigde accijnsverhoging van €1,- per pakje sigaretten niet opgenomen in het Belastingplan 2022. De Hartstichting, KWF en Longfonds vinden het onbegrijpelijk en enorm teleurstellend dat het kabinet ervoor kiest om zo het realiseren van een Rookvrije Generatie te vertragen. Zij roepen Tweede Kamerleden op om zich tegen dit besluit te verzetten bij de behandeling van het Belastingplan.

---

[i] Trimbos instituut (2020). Effecten van accijns en prijs op het gebruik van tabaksproducten. Utrecht: Trimbos-instituut. Beschikbaar via: https://www.trimbos.nl/aanbod/webwinkel/product/af1357-effecten-van-accijns-en-prijs-op-het-gebruik-tabaksproducten.

[ii] Zie eindnoot i. Ook uit recent Nederlands onderzoek zijn hiervoor aanwijzingen beschikbaar, zie Visscher, K., Everaars, B., Suijkerbuijk, A., De Wit, A. (2021). Prijsgevoeligheid van rokende jongeren. Bilthoven: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Beschikbaar via: https://www.rivm.nl/documenten/prijsgevoeligheid-van-rokende-jongeren.

[iii] Visscher, K., Lambooij, M., Suijkerbuijk, A., Van Gils, P., De Wit, A. (2021). Prijsgevoeligheid van rokers. Gedragseffecten van accijnsverhoging: stoppen, minderen, goedkoper product roken of kopen over de grens? Bilthoven: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Beschikbaar via: https://www.rivm.nl/publicaties/prijsgevoeligheid-van-rokers-gedragseffecten-van-accijnsverhoging-stoppen-minderen.

[iv] Zie eindnoot iii.

De Nederlandse zorg presteert over het algemeen goed, maar er zijn in delen van de zorg grote knelpunten. Daarom publiceerde de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) op 15 september 2021 een omvangrijk adviesrapport, getiteld ‘Kiezen voor houdbare zorg’. In het rapport is aandacht voor preventie, waarbij ook maatregelen rondom tabak aan bod komen.

Belang van preventie

Eén van de leidende uitgangspunten van het rapport is: waar kunnen we de meeste gezondheidswinst behalen? Preventie speelt bij dit uitgangspunt een belangrijke rol. Een aanbeveling uit het rapport: “Zet op een meer verplichtende manier en vanuit verschillende beleidsterreinen in op brede gezondheid en preventie.”  

Minder verkooppunten en hogere prijzen

In het rapport benoemt de WRR een aantal categorieën van preventie. Zo pleit de raad voor ‘Regulering van de manier waarop die producten met negatieve gezondheidseffecten aangeboden worden’. Hierbij kun je denken aan een vermindering van het aantal verkooppunten van tabak of minimumprijzen voor tabak. Een andere categorie is ‘Maatregelen die het gedrag van de gebruiker moeten sturen’, waarbij ze hogere accijnzen op rookwaren als voorbeeld benoemen.

Meer weten?

Voor deze achtste editie van Stoptober zullen weer tienduizenden mensen de uitdaging aangaan en meedoen aan dit Nationaal Stopmoment. Onder hen ook diverse bekende Nederlanders. Hans Klok, Patricia Paay, Bill van Dijk, Richard Spijkers en Louisa en Rowan zijn in 2021 de ambassadeurs van Stoptober. Inmiddels is deze actie zo groot geworden dat er op 1 oktober meer mensen stoppen met roken dan op 1 januari. Uit onderzoek is gebleken dat mensen vaker gestopt blijven als ze samen met anderen mensen stoppen.

‘Ik rook al veel te lang,’ zegt Hans Klok. ‘In het verleden heb ik al zo vaak gezegd dat ik ga stoppen. Maar het is altijd mijn guilty pleasure geweest. Voor mij was dat sigaretje een moment om tot rust te komen. Maar dat moet afgelopen zijn. Ik voel dat ik in een nieuwe fase in mijn leven zit en dat is dus voor mij het moment om met roken te stoppen. Het geeft ook een extra motivatie dat het nu out in the open is en iedereen op me zal letten.’

Patricia Paay is een paar jaar geleden weer begonnen met roken. Na een stressvolle periode pakte ze een sigaret en al snel werden dat er meer. Met als gevolg dat haar stem een octaaf zakte. ‘Het is tijd om met deze slechte gewoonte af te rekenen. Roken is slecht. Voor je gezondheid, voor je stem, voor alles. Ik heb er ook het volste vertrouwen in dat ik het ga redden.’

‘Poetsers’ Louisa Janssen en haar echtgenoot Rowan stoppen ook op 1 oktober. ‘Ik rook veel te veel,’ zegt Louisa. ‘Gelukkig zijn we met zijn tweetjes, dus we kunnen elkaar motiveren. En hopelijk ook al die andere Nederlanders die deze maand besluiten te stoppen. We doen het met elkaar.’

Zanger en acteur Bill van Dijk rookt al jaren. Een verslaving waar hij graag van af wil. ‘Je bent nooit te oud om te stoppen met roken,’ laat Bill weten. ‘Het zal moeilijk zijn. Maar het lijkt me heerlijk om nooit meer naar sigaret te verlangen.’

Richard Spijkers, heeft meerdere redenen om te stoppen met roken. ‘Ten eerste is het heel slecht voor je gezondheid en ten tweede heb ik er genoeg van om een gesprek of wat dan ook te onderbreken omdat ik niet zonder sigaretten kan.’

Over Stoptober

Stoptober is samen 28 dagen niet roken in oktober. Vanaf 2 september begint de landelijke campagne van Stoptober en vanaf 1 oktober begint de 28 dagen niet roken reis. De verwachting is dat ook dit jaar weer meer dan 50.000 mensen zullen stoppen met roken. Iedereen die aan Stoptober wil meedoen, kan zich vanaf 2 september inschrijven via de website www.stoptober.nl en de gratis Stoptober app downloaden.

Stoptober Magazine

Alle deelnemers van Stoptober kunnen het gratis Stoptober Magazine – zolang de voorraad strekt – ophalen bij een Kruidvatvestiging bij hen in de buurt. In het magazine staan inspirerende verhalen van bekende en onbekende Nederlanders en veel tips om de 28 dagen door te komen.

Het Stoptoberhuis

Van 30 september tot en met 4 oktober laten vijftig rokers zich vrijwillig opsluiten om die eerste lastige dagen van Stoptober samen door te komen. De stoppers worden daarbij bijgestaan door stopcoaches. Op www.stoptober.tv is te volgen wat er in het huis gebeurt en hoe het de kandidaten vergaat.

Stoptober camper

De Stoptober camper rijdt door heel Nederland en komt op drukke pleinen en markten. Deskundigen geven informatie over het stoppen met roken en over Stoptober.

Aanbod voor bedrijven

Naast ondersteuning voor individuele deelnemers heeft Stoptober –net als voorgaande jaren- een speciaal aanbod voor bedrijven en organisaties die stoppen met roken bij hun medewerkers onder de aandacht willen brengen. Bedrijven kunnen op www.bedrijven.stoptober.nl promotiematerialen bestellen en aanvullende trainingen aanvragen.

Stoptober is een initiatief van KWF, het Longfonds, de Hartstichting, Gezondheidsfondsen voor Rookvrij en het Ministerie van VWS. ‘In de afgelopen jaren is uit onderzoek gebleken deze gezamenlijke manier van stoppen werkt. Onderzoek van Amsterdam UMC heeft aangetoond dat 74% van de deelnemers Stoptober succesvol afrondt. 50% rookt na 3 maanden nog steeds niet en 25% is na een jaar nog rookvrij. Dat percentage is 5x hoger dan een stoppoging zonder hulp en steun.’

Voor meer informatie neem contact op met Debbie Prijs van Stoptober (debbie.prijs@stoptober.nl, 06 52 39 59 53) of Inge de Bruijn van Royal Promotions (inge@royalpromotions.nl, 06 28 83 66 47)

Slechts 1 op de 10 huisartsen geeft aan alle patiënten die roken het advies om te stoppen. “Veel te weinig”, zegt Esther Croes, arts-epidemioloog bij het Trimbos-instituut. “Het gaat al mis bij de vraag die eraan voorafgaat: rookt u?”

Uit een verkenning naar de stoppen-met-rokenzorg in de huisartsenpraktijk blijkt dat slechts 1 op de 5 huisartsen deze belangrijke vraag aan iedere patiënt stelt. “De huisarts speelt een sleutelrol in de stoppen-met-rokenzorg. Hier valt nog veel te winnen.”

Stop met roken: dat advies moet de huisarts jaarlijks geven

De NHG-Behandelrichtlijn voor huisartsen adviseert om alle rokers in de praktijk een stopadvies te geven. Toch geeft slechts 10% van de huisartsen die de vragenlijst hebben ingevuld, aan dit bij vrijwel alle rokende patiënten te doen. Een groot deel van de huisartsen geeft wel aan meestal een stopadvies te geven wanneer een patiënt gemotiveerd is om te stoppen of wanneer het roken ter sprake komt, maar dit gebeurt dus nog lang niet altijd. De NHG-Behandelrichtlijn adviseert om ook bij rokers die ongemotiveerd zijn een stopadvies te geven en het stopadvies bij voorkeur jaarlijks te geven. In elk geval bij elk contact waarbij aan roken gerelateerde klachten voorkomen. Croes:  “Het is belangrijk om geen enkele roker in de kou te laten staan: sommige rokers hebben wat meer zetjes nodig. Zij moeten jaarlijks een stopadvies krijgen. ”

Ondersteuning bij stoppen met roken

Voor een effectieve ondersteuning aan mensen die willen stoppen met roken, is het belangrijk dat huisartsen begeleiding aanbieden. Dat hoeven ze niet zelf te doen. Huisartsen kunnen hiervoor ook doorverwijzen. Volgens de NHG-Behandelrichtlijn heeft gedragsmatige begeleiding de voorkeur, zoals individuele gesprekken of groepsbegeleiding. Medicijnen kunnen daarop een aanvulling zijn. Ruim 1 op de 5 huisartsen biedt echter niet altijd  gedragsmatige begeleiding aan als medicijnen worden voorgeschreven. Croes: “Dat is een gemiste kans, want juist tijdens de gedragsmatige begeleiding leert een roker waar de valkuilen liggen.”

Regionale stoppen-met-rokenzorg moet verbeterd worden

Om passende stoppen-met-rokenzorg te kunnen bieden, heeft een huisarts een overzicht nodig van het aanbod in de regio. De meerderheid van zorgverleners in de huisartsenpraktijk zegt goed op de hoogte te zijn van het regionale stoppen-met-rokenzorg aanbod. 21% van zorgverleners in de huisartsenpraktijkgeeft echter aan niet op de hoogte te zijn van het actuele aanbod. De samenwerking in de regio kan nog flink verbeterd worden: de meeste praktijken (57%) geven aan dat er geen regionale samenwerkingsafspraken over stoppen met roken zijn, slechts 16% geeft aan dat er wel afspraken zijn en 18% geeft aan het niet te weten.

Verkenning naar de stoppen-met-rokenzorg bij huisartsen

Voor het onderzoek is een vragenlijst verstuurd naar 500 huisartsenpraktijken binnen een representatieve steekproef van 36 Nederlandse gemeenten (10% van het totaal aantal Nederlandse gemeenten). In totaal hebben 137 respondenten uit 111 huisartsenpraktijken van 34 gemeenten de vragenlijst ingevuld. De aanbevelingen uit de verkenning worden verspreid onder zorgverleners.

Bekijk de belangrijkste resultaten in het rapport en in de infographic.

Per 1 juli 2021 dienen de rookruimtes in overheids- en openbare gebouwen gesloten te zijn. Dat betekent dat ziekenhuizen, musea, sportkantines, bibliotheken, maar ook zorginstellingen, gemeentehuizen, de Tweede Kamer en ministeries vanaf die datum geen inpandige rookruimtes meer mogen hebben.

Veilige werkplek

Het doel van deze maatregel is dat mensen in publieke gebouwen een veilige werkplek hebben. Ook omstanders en schoonmakers van rookruimtes lopen het gevaar om schadelijke stoffen binnen te krijgen. Hiermee wordt voorkomen dat jongeren beginnen met roken, worden omstanders beschermd tegen meeroken en rokers die willen stoppen ondersteund. Het sluiten van rookruimtes is daarbij een belangrijke maatregel, omdat deze ruimtes het roken normaliseren en faciliteren. Het bedrijfsleven volgt op 1 januari 2022 met het sluiten van rookruimtes.

Bekijk ook de factsheet over het sluiten van rookruimtes in openbare gebouwen.

Nationaal preventieakkoord

Het rookvrij maken van gebouwen en ruimtes waar Nederlanders komen of werken is één van de pijlers uit het Nationaal Preventieakkoord, dat staatssecretaris Blokhuis (VWS) in 2018 met meer dan 70 partijen sloot. In het Nationaal Preventieakkoord streeft het kabinet samen met maatschappelijke partners naar een Rookvrije Generatie in 2040. Dat betekent dat 0% van de jongeren en zwangere vrouwen dan nog rookt en dat het aantal rokende volwassenen daalt van de huidige 20,2% (2020) naar 5%. In het Staatsblad staat de wijziging van het Tabaks- en rookwarenbesluit toegelicht.

Roken wordt moeilijker

In het kader van het Nationaal Preventieakkoord zijn de afgelopen tijd diverse ontmoedigingsmaatregelen. genomen die het minder aantrekkelijk maken om te roken. In april 2020 is de prijs van tabaksproducten met een euro verhoogd. Sinds 1 juli 2020 zijn in alle supermarkten rookwaren uit het zicht geplaatst en is het rookverbod uitgebreid met de e-sigaret. Alle onderwijsterreinen zijn inmiddels rookvrij. Sinds 1 oktober worden sigaretten en shag verkocht in neutrale verpakkingen. En in januari van dit jaar zijn ook alle tabakswaren uit het zicht geplaatst in zaken als tankstations, tabak- en gemakszaken, drogisterijen, avondwinkels en horeca.

Makkelijker om te stoppen

Naast de ontmoedigingsmaatregelen tegen het roken, wordt het stoppen met roken makkelijker gemaakt. Zo wordt sinds januari 2020 de hulp om te stoppen met roken vergoed door de verplichte basisverzekering tegen ziektekosten. In oktober vorig jaar is daarnaast door het ministerie samen met haar partners voor het eerst in tien jaar weer een grote stoppen-met-roken-campagne onder de naam PUUR Rookvrij gestart. Met die campagne wordt rokers die willen stoppen op allerlei manieren hulp geboden.

De beroepsvereniging V&VN wil de zorg rookvrij maken. Volgens de beroepsvereniging heeft de zorg een belangrijke rol in de preventie van roken en de behandeling van tabaksverslaving. Ook benadrukt V&VN het recht van verzorgenden, verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten om te werken in een rookvrije werkomgeving en wijst ze op de beroepsmatige voorbeeldfunctie die het zorgpersoneel heeft.

Belangrijke rol voor de zorg

De beroepsvereniging geeft aan dat preventie van ziekte en bevorderen van gezondheid kerntaken zijn van iedere verzorgende, verpleegkundige en verpleegkundig specialist in hun rol als gezondheidsbevorderaar. Aangezien deze beroepsgroepen vaak te maken hebben met patiënten met (risico op) gezondheidsschade gerelateerd aan roken, spelen zij een belangrijke rol in de behandeling van tabaksverslaving. Zij kunnen het onderwerp bespreekbaar maken, patiënten informeren over de schadelijke gevolgen van roken, adviseren hen te stoppen met roken en hierin begeleiden óf doorverwijzen naar een gekwalificeerde stoppen-met-rokenbegeleider.

Bewustzijn, rookvrije werkomgeving en voorbeeldfunctie

Om deze belangrijke rol als zorgmedewerker te vervullen, zijn volgens de V&VN drie zaken van belang:

1. Een bewustzijn bij verzorgenden, verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten van de rol die zij hebben ten aanzien van preventie, advisering en behandeling van tabaksverslaving, gericht op zowel patiënten als collega’s;
2. Het recht van iedere verzorgende, verpleegkundige of verpleegkundig specialist te werken in een rookvrije werkomgeving;
3. Iedere verzorgende, verpleegkundige en verpleegkundig specialist heeft beroepsmatig een voorbeeldfunctie naar patiënten en collega’s gebaseerd op de beroepswaarden en normen (ook als deze beroepswaarden en normen mogelijk verschillen van de persoonlijke waarden en normen). Je rookt niet in het bijzijn van een patiënt en je bent op je werkplek niet als roker herkenbaar. Dat betekent dat je niet zichtbaar tabaksproducten bij je draagt en tevens niet omringd wordt door een tabaks- of rookgeur.

Hulp vanuit de beroepsvereniging

De V&VN ondersteunt de beroepsgroepen in het realiseren van het bovenstaande. Dit doet de beroepsvereniging door zorgpersoneel te wijzen op kennis en hulpmiddelen, een platform te bieden voor leden om het gesprek aan te gaan, kennis, ervaringen en goede voorbeelden te delen, de dialoog te ondersteunen tussen leden en aandacht te vragen voor de dilemma’s en de benodigde ondersteuning (zoals de rookvrije werkplek) bij werkgevers en vakbonden.

V&VN ondertekende eind 2020 al samen met een groot aantal andere partijen de intentieverklaring ‘Maak de Zorg Rookvrij!’ . De partijen die het document ondertekenen, geven aan zich in te willen zetten voor een rookvrije zorg. Dit houdt onder andere in: rookvrije terreinen, niet-rokenbeleid voor medewerkers en goede stoppen-met-rokenzorg voor patiënten.

De meeste rokers willen graag stoppen met roken, maar weten vaak niet waar ze moeten beginnen. Op hun sigarettenpakje staat inmiddels een antwoord: bel de Stoplijn of bezoek Ikstopnu.nl. Vandaag (20 mei 2021) is het 5 jaar geleden dat Ikstopnu is opgericht. Programmahoofd Tabaksontmoediging van het Trimbos-instituut Marc Willemsen: “De kracht van Ikstopnu is om te blijven luisteren en signaleren waar behoefte aan is bij rokers, zodat zij alle informatie krijgen die zij nodig hebben om een succesvolle stoppoging te doen.”

In iedere roker zit een stopper

Voor wetenschappelijk onderbouwde informatie over stoppen met roken kun je terecht op de website van Ikstopnu. Willemsen: “Maar je kunt ook via mail, chat of telefoon contact opnemen met de Stoplijn. Dagelijks bellen tientallen rokers.” Milly Neuman, medewerker aan de Stoplijn: “Bij de Stoplijn is iemand méér dan een roker. We luisteren naar het verhaal en kijken samen met de beller welke manier van stoppen het meeste aanspreekt. De Stoplijn biedt een luisterend oor, geeft de persoon steun, versterkt de motivatie en geeft hoop dat het gaat lukken om een rookvrij leven te krijgen.”  

“Die dame zei tegen mij: ‘Roken is nooit de oplossing. Goed dat je het nu al een week hebt volgehouden’. Ze heeft me echt gemotiveerd aan de telefoon.”

Ervaring van beller aan de Stoplijn

Iedere roker stopt op zijn eigen manier

Gemiddeld zijn er zo’n 55.000 mensen die Ikstopnu.nl per maand bezoeken. Mirthe van Liere, online strateeg Ikstopnu: “Wij blijven kijken naar hoe we mensen zo goed mogelijk kunnen ondersteunen in hun stopproces. We steken veel energie in vindbaarheid en blijven de website vullen met informatie waar het publiek naar zoekt op internet. Ook lanceerden we in 2019 Facebook-groepen. Naast dat stoppers hier ondersteuning aan elkaar geven, geven wij ook informatie op maat. Bijvoorbeeld als er binnen de groep gesproken wordt over een stopondersteuning waarvan al is onderzocht dat het niet werkt. Eind 2020 introduceerden we ook de Stopmail: een reeks e-mails en motiverende sms’jes, waarbij we mensen tot een jaar na hun stopdatum ondersteunen.”

“Ze dachten goed mee, stopten me vol met tips. Raadden coaching aan, telefonische coaching. Ik ben nu net gestopt. De basisverzekering vergoedt het voor 100% zeiden ze. Ik heb gisteren mijn eerste gesprek gehad, dat was heel goed.”

Ervaring van beller aan de Stoplijn

Aan de slag met jongvolwassenen

De komende jaren gaat Ikstopnu zich nog specifieker op doelgroepen richten. Zo zijn er relatief veel jongvolwassenen (18-25 jaar) die roken. Projectleider Claire de Neree: “We merken dat jongvolwassenen behoefte hebben aan specifieke informatie die voor hen wél interessant is. Uit een doelgroeponderzoek onder 1000 jongvolwassen rokers kwam naar voren dat zij andere wensen en behoeftes hebben als het gaat om stoppen met roken dan oudere volwassenen die roken. Zo willen zij bijvoorbeeld liever geen hulp van buitenaf, maar vooral zelf aan de slag. Op dit moment zijn wij materialen, zoals een app en aparte informatie op Ikstopnu.nl, aan het ontwikkelen om deze doelgroep op maat te bedienen.”  

Redenen om te bellen

In opdracht van het Trimbos-instituut is er een kwalitatief onderzoek gedaan naar de bellers van de Stoplijn. Ongeveer driekwart van de respondenten belt de Stoplijn omdat men (weer) van plan is te stoppen met roken en daar graag hulp of ondersteuning bij wil. Een kwart van de respondenten is al gestopt en heeft vragen over stopmethode of behoefte aan een luisterend oor. Men is overwegend (zeer) positief over het gesprek dat met de Stoplijn en waardeert de aangename, vriendelijke en niet-veroordelende houding.

“Fijn gesprek: op een rustig manier te woord gestaan. Ik had wat schaamte. Ze zei tegen me dat ik me niet hoef te schamen want het is een gevecht. Ga weer naar uw huisarts want die zit daarvoor. Ze heeft me inspiratie gegeven om door te pakken.”  

Ervaring van beller aan de Stoplijn

Stoppen met roken: dat geeft lucht

Om te vieren dat Ikstopnu 5 jaar bestaat, roepen ze Nederlanders op om hun succesverhaal over het stoppen met roken te delen op 5jaar.ikstopnu.nl. Als je je verhaal instuurt, maak je kans op een eigen boom in het bos. In november plant Ikstopnu namelijk bomen ter ere van dit jubileum. De boom is een eerbetoon aan het succesvol stoppen met roken en zet hiermee de stopper in het zonnetje. 

Bron: Trimbos-instituut